Kiedy budowa drogi publicznej na prywatnej działce jest możliwa?

Źródło: https://legalnabudowa.pl/

Czym jest cel publiczny w kontekście budowy drogi publicznej na prywatnej działce?

Na wstępie omawianego tematu możemy zauważyć, że tak naprawdę poruszana tematyka dotycząca budowy drogi publicznej na prywatnej działce to zagadnienie, które dość istotnie ingeruje w prawa majątkowe prywatnych podmiotów. Taka kolej rzeczy wynika poniekąd z naturalnej sytuacji, w której Skarb Państwa lub Gmina po prostu nie posiadają dostatecznie dużo terenów umożliwiających budowę dróg w konkretnych lokalizacjach. Niemniej warto zauważyć, że wspomniane inwestycje są realizowane w celu zaspokojenia potrzeb publicznych. I choć często budzą wiele kontrowersji, w wielu przypadkach są zgodne z obowiązującym prawem.

Aby jednak zrozumieć analizowaną tematykę, należy odnieść się do samej definicji celu publicznego. Tutaj pomocna okaże się ustawa o gospodarce nieruchomościami, a konkretniej jej art. 6. Artykuł ten określa, w kilkudziesięciu punktach, rodzaje działań traktowanych jako cel publiczny. Do tych działań zalicza się m.in. wydzielanie gruntów pod drogi publiczne, drogi rowerowe, budowa, utrzymywanie oraz wykonywanie robót budowlanych tych dróg. Orzecznictwo sądowe wskazuje przy tym, że sam rodzaj działań nie jest wystarczający do uznania, że mamy do czynienia z celem publicznym. Konieczne jest także to, by inwestycja miała znaczenie lokalne lub ponadlokalne. Tak przykładowo stwierdził Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku w wyroku z dnia 21 grudnia 2022r., (II SA/Gd 501/22). Podobnie wypowiedział się Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie w wyroku z dnia 2 lutego 2022r. (II SA/Kr 1208/21) stwierdzając: „Samo zakwalifikowanie określonej inwestycji do celów, o których mowa w art. 6 pkt 2 u.g.n., nie pozwala jeszcze na uznanie, że mamy do czynienia z inwestycją celu publicznego. Jest to bowiem dopiero wypełnienie pierwszej przesłanki prowadzącej do określenia takiego charakteru inwestycji objętej wnioskiem. Konieczne jest natomiast również określenie, czy inwestycja ta wiązać się będzie z urzeczywistnieniem potrzeb określonych wspólnot na poziomie gminnym, powiatowym, wojewódzkim lub krajowym.”

Jak widać, celem publicznym jest działanie zmierzające do realizacji dróg publicznych (czyli dróg zaliczonych do jednej z kategorii: droga gminna, powiatowa, wojewódzka lub krajowa). Jeżeli inwestycja polega na realizacji drogi wewnętrznej – to nie może ona być traktowana jako cel publiczny i tym samym, nie jest możliwe wywłaszczenie pod realizację takiej drogi. Może ona być wykonana tylko wówczas, gdy wyrażą na to zgodę właściciele nieruchomości, przez które ma przebiegać droga wewnętrzna (tak np.: Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z dnia 14 stycznia 2022r., IV SA/Po 651/21).